بهتر است بدانید که تغییر جهت گردش موتور سه فاز از اهمیت بسیار بالایی برخوردار است و استفاده از آن بسیار لازم و ضروری محسوب می شود. یکی از کاربردهای چپگرد و راستگرد کردن موتور های سه فاز استفاده از آن در مدارات قدرت می باشد. با توجه به اهمیت این موضوع در این مقاله از سری مقالات آموزش تابلو برق صنعتی قصد داریم به بررسی چپگرد و راستگرد کردن موتور های سه فاز بپردازیم.
برای ایجاد تغییر جهت گردش موتور سه فاز باید جهت گردش نیروی محرکه مغناطیسی را با دقت عوض نمود. زیرا در صورتی که جای فازها دو مرتبه عوض شود جهت گردش محور موتور به هیچ وجه تغییر نمی کند. همچنین از تغییر جهت موتورهای الکتریکی برای وسایل و دستگاه های مختلفی همچون ماشین شارژی، آسانسور، چرخ گوشت و … استفاده می شود.
کلید چپ گرد راست گرد سه فاز چیست؟
از کلید چپ گرد و راست گرد برای تغییر جهت گردش الکتروموتورهای سه فازه استفاده می شود. این کلیدها در دو حالت معمولی و برگشت فنری ساخته شده و دارای دو حالت وصل و یک حالت قطع می باشد. در حالت معمولی کلید می تواند به صورت دائم و بدون نیاز به اپراتور در حالت های چپ گرد و راست گرد کار می کند. اما در حالت دیگر یعنی برگشت فنری کلید توسط فنرهای تعبیه شده و با برداشتن دست از روی دسته به حالت صفر بر می گردد.
آشنایی با نکات لازم جهت تغییر جهت گردش موتور سه فاز
قبل از اقدام به تغییر جهت گردش موتور و چپگرد و راستگرد کردن موتورهای سه فاز ابتدا باید سعی کنند تغییر جهت موتور را در سیم کشی یک مدار لحاظ نمایند. همچنین در دوره تابلو برق صنعتی به دانش آموزان یاد داده می شود که در همه شرایط نیازی به تغییر جهت گردش موتور نیست، برای مثال در لوازم آشپزخانه مانند آبمیوه گیری، کولر و یا فن نیازی به این تغییر جهت نخواهد بود.
حتما بخوانید: آشنایی با روش های مختلف شبیه سازی مدار فرمان و قدرت
روش های چپگرد و راستگرد کردن موتورهای سه فاز
روش های مختلفی برای این تغییر جهت وجود دارند که عبارتند از برق DC، برق AC تکفاز و برق سه فاز.
روش برق DC برای تغییر جهت گردش موتورهای سه فاز:
بهتر است بدانید که منظور از برق DC همان برق جریان مستقیم می باشد. در این نوع جریان فرکانس به صورت مستقیم بوده و متناوب نیست. از اینرو در صورتی که بخواهید یک ماشین شارژی که توسط چند عدد باطری قلمی و یک آرمیچر کار می کند در خلاف جهت حرکت کند باید جای مثبت و منفی باطری را عوض کنید.
روش برق AC تکفاز برای تغییر گردش جهت موتورهای سه فاز :
رای انجام این کار کافی است جهت جریان را در یکی از سیم پیچ های کمکی و راه انداز عوض کنید. لازم به ذکر است که در صورت عوض نمودن جای فاز و نول اصلی تغییری را مشاهده نخواهید کرد. زیرا جهت جریان در هر دو سیم پیچ عوض می شود. از نکات مهم یادگیری در بهترین آموزشگاه تابلو برق صنعتی در تهران در این زمینه این است که این روش تغییر جهت گردش موتور بیشتر در بالابر های تکفاز دارای کاربرد می باشد. با توجه به اینکه چهار تا سیم از بالابر های تکفاز به بیرون آمده اند از اینرو برای این کار کافی است دوسیم فاز و نول اصلی و همچنین دوسیم سیاه رنگ را عوض کرد.
حتما بخوانید:نحوه اتصال ستاره و مثلث در موتورهای سه فاز
چپگرد و راستگرد کردن موتورهای سه فاز:
بهتر است بدانید که تغییر جهت گردش موتور تنها با عوض نمودن جای دو تا از فازهای وصل شده به موتور امکان پذیر می باشد. لازم به ذکر است که از دو کنتاکتور جهت انجام این کار استفاده می شود. در دوره آموزش طراحی تابلو برق آنچه که در زمینه چپگرد و راستگرد کردن موتور های سه فاز به کارآموزان و دانش آموزان تعلیم داده می شود این است که با عوض نمودن فازهای S و R به راحتی می توانند این تغییر جهت را به وجود آوردند.استفاده از این روش برای تغییر حرکت آسانسور بسیار ضروری و لازم می باشد.
در ضمن جهت اطمینان و برای جلوگیری از بروز هرگونه مشکلی در این زمینه دستگاهی به نام کنترل فاز اختراع شده است تا در هنگام بروز اشتباه به کاربران اخطار لازم داده شود. لازم به ذکر است که برای چپگرد و راستگرد کردن موتور های سه فاز در مدار قدرت نباید همزمان کنتاکتور شماره یک باشماره دو وصل شود زیرا این امر باعث اتصال کوتاه فاز به فاز خواهد شد. همچنین مدار فرمان چپگرد و راستگرد با روش های مختلفی همچون استارت استپ دوبل، استارت ساده، تایمر، میکروسوئیچ، کلید با برنامه و … طراحی می شود.
روش‌های تشخیص جهت چرخش الکتروموتور
تشخیص جهت چرخش الکتروموتور به دلایل مختلفی از جمله عیب‌یابی، نصب صحیح و اطمینان از عملکرد صحیح سیستم، بسیار مهم است. در ادامه به چند روش رایج برای تشخیص جهت چرخش الکتروموتور می‌پردازیم:
روش بصری
- مشاهده مستقیم: ساده‌ترین روش، مشاهده مستقیم جهت چرخش روتور موتور است. با روشن کردن موتور و نگاه کردن به شفت یا پره‌های متصل به آن، می‌توانید جهت چرخش را تشخیص دهید.
- استفاده از نشانگر: می‌توانید یک نشانگر کوچک مانند یک تکه نوار چسب یا ماژیک روی شفت موتور بچسبانید و سپس با روشن کردن موتور، جهت حرکت نشانگر را مشاهده کنید.
روش استفاده از قانون دست راست (برای موتورهای DC):
- انگشت شست دست راست را در جهت جریان قرار دهید.
- چهار انگشت دیگر جهت میدان مغناطیسی را نشان می‌دهند.
- انگشت وسط جهت نیروی محرکه (یعنی جهت چرخش) را نشان می‌دهد.
روش استفاده از ولت متر:
- دو سیم ولت متر را به دو سر یکی از سیم‌پیچ‌های موتور وصل کنید.
- با روشن کردن موتور، ولت متر ولتاژی را نشان می‌دهد.
- قطبیت ولتاژ نشان‌دهنده جهت جریان و در نتیجه جهت چرخش است.
روش استفاده از آوومتر:
- آوومتر را روی حالت اندازه گیری جریان مستقیم (DC) قرار دهید.
- یکی از پروب‌های آوومتر را به یکی از سیم‌های موتور و پروب دیگر را به بدنه موتور وصل کنید.
- با روشن کردن موتور، جهت جریان نشان‌دهنده جهت چرخش است.
روش استفاده از دستگاه‌های اندازه‌گیری تخصصی:
- تاکومتر: این دستگاه سرعت چرخش را اندازه‌گیری می‌کند و با توجه به جهت چرخش، عدد مثبت یا منفی نشان می‌دهد.
- آنالایزر موتور: این دستگاه‌ها قابلیت اندازه‌گیری پارامترهای مختلف موتور از جمله جهت چرخش، فرکانس، ولتاژ و جریان را دارند.
مقاله ای که خواندید از دسته مقالات تابلو برق از وبلاگ فنی برق بود. در صورتی که تمایل دارید طراحی، ساخت و مونتاژ تابلو برق را به صورت کامل فرا گیرید می توانید در دوره آموزش تابلو برق صنعتی آموزشگاه فنی برق شرکت کنید.
دیدگاه کاربران