امروزه با پیشرفت علم و فناوری، استفاده انسان ها از تکنولوژی روز به روز بیشتر می شود و این امر زمینه ای را برای ساخت و پیشرفت دستگاه های الکترونیکی و دیجیتالی فراهم کرده است که این دستگاه ها بخشی جدایی ناپذیر از زندگی روزمره ما را تشکیل می دهند. نبود این وسایل تا حد بسیار زیادی زندگی ما را با مشکل مواجه خواهد کرد. لذا شناخت اجزای بردهای الکترونیکی می تواند بسیار حائز اهمیت باشد.
یکی از مهم ترین قطعات به کار برده در تمامی این دستگاه ها، بردهای الکترونیکی می باشد. این برد ها نیز دارای اجزای تشکیل دهنده بسیار زیادی هستند که دلایل بسیاری از جمله عمر قطعات، نوسانات ناگهانی برق، اتصالات در مدار و پاره ای دلایل دیگر باعث خرابی قطعات الکترونیکی می شود. تعمیر بردها و مدارهای الکترونیکی یکی از مشاغل پر درآمد این روزها به حساب می آید.
قبل از هر چیزی در تعمیرات بردهای الکتریکی باید به این نکته توجه داشت که شناخت اجزا و قطعات به کار رفته در مدارهای الکتریکی نیاز به مهارت خاص در این زمینه دارد. قصد ما در ارائه این مطلب آشنایی بیشتر شما با اجزا و قطعات روی برد الکترونیکی می باشد، لذا توصیه می کنیم تا انتهای این مقاله ما را همراهی نمایید.
آموزشگاه فنی برق دوره آموزش تعمیرات برد الکترونیکی را به صورت تضمینی و با ارائه مدرک معتبر در کارگاه های مجهز برگزار می کند. در صورت تمایل به یادگیری تعمیرات برد الکترونیکی در دوره آموزش تعمیرات برد الکترونیکی شرکت کنید.
معرفی اجزای برد الکترونیکی
در تعمیرات بردهای الکترونیکی باید بدانیم که تمامی آن ها از سه بخش اصلی تشکیل شده اند که این بخش ها عبارتند از:
- بخش تغذیه
- کنترل
- خروجی
لازم به ذکر است که هر کدام از این بخش ها شامل قطعات الکترونیکی می باشند که در ادامه به معرفی برخی از این قطعات و کاربرد آنها در برد های الکترونیکی می پردازیم.
- مقاومت
- خازن
- دیود
- رله
- ترایاک
- ترانزیستور
- سلف یا القاگر
- کریستال آی سی میکرو
خازن از اجزا بردهای الکترونیکی
یکی از قطعات به کار رفته در اجزای بردهای الکترونیکی خازن می باشد که کاربرد های وسیعی در حوزه الکترونیک و مدارهای الکتریکی دارد. مهمترین کار آن گرفتن ریپل ولتاژ و صاف کردن سطح تغییرات ولتاژ مستقیم در مدار می باشد. خازن ها دارای انواع گوناگونی می باشد که برخی از آن ها شامل:
- خازن های سرامیکی
- خازن های الکترولیتی
- تانتالیومی
- خازن های میکا
- آلومینیومی
- خازن های ام کا تی
- ورقه ای
که هر کدام از این خازن ها بسته به نوع کارایی خود و نیاز آن ها در مدار به کار گرفته می شوند.
مقاومت
مقاومت یکی از اجزای مهم و کاربردی در برد های الکترونیکی است که کاربرد آن برای جلوگیری از ورود جریان بیش از حد به مدار می باشد. مقاومت بر روی بردها به دو صورت به کار گرفته می شود:
- مقاومت رنگی
- مقاومت عددی
مقاومت های رنگی به کار رفته در برد های الکترونیکی با توجه به نوع کارایی، می تواند به صورت دیپ و یا اس ام دی باشد، اما مقاومت های عددی فقط از نوع اس ام دی بر روی بردهای الکترونیکی به کار گرفته می شود.
دیود
یکی دیگر از اجزای تشکیل دهنده در بردهای الکترونیکی دیود می باشد. عملکرد دیود به این صورت است که ولتاژ آ سی (متناوب) که وارد مدار الکترونیکی می شود را پس از یک سوسازی به ولتاژ دی سی (مستقیم) تبدیل می کند. به این دلیل که بردهای الکترونیکی قادر به استفاده از ولتاژ متناوب نیستند و نیاز به آن دارند تا قطعه ای در مدار، ولتاژ ورودی متناوب را به ولتاژ مستقیم تبدیل کند.
دیود ها انواع متفاوتی دارند از جمله:
- معمولی
- شاتکی
- زنر
- ال ای دی
- پل دیود
پل دیود چیست؟
پل دیود متشکل از چهار دیود معمولی می باشد که با کنار هم قرار گرفتن آن ها یک پل دیود در مدار به وجود می آید. این پل وظیفه یکسو کردن ولتاژ متناوب و تبدیل آن به ولتاژ مستقیم در برد های الکترونیکی را بر عهده دارد.
همچنین نوع دیگری از دیودها که با نام زنر شناخته می شود وجود دارد که تفاوتشان با دیود معمولی در این است که دیود معمولی برای یکسو سازی ولتاژ ورودی به مدار به کار میرود اما دیود زنر در بایوس معکوس و جهت تثبیت ولتاژ استفاده می شود.
دیود دیگری که در مدارهای الکترونیکی کاربرد فراوانی دارد همان دیود ال ای دی می باشد که با عبور جریان از درون خود باعث تولید نور می شود و در صنایع روشنایی و تولید نور در وسایل مختلف کاربرد بسیاری دارد.
رله
رله قطعه ای بسیار مهم و کاربردی در مدارهای الکتریکی است که به نوعی همان کلید الکتریکی می باشد و باعث قطع و وصل شدن جریان خروجی از مدار می شود. عملکرد رله به این صورت است که ولتاژ خروجی که قرار است به دستگاه مورد نظر مانند پمپ، المنت، تابلو برق، مدارات روشنایی و یا هر وسیله دیگری برسد را درون خود ذخیره نگه میدارد و زمانی که آی سی میکرو به آن فرمان می دهد، کلید را وصل کرده، ولتاژ را از مدار خارج می کند و باعث به کار افتادن دستگاه مورد نظر می شود.
ترایاک
به زبان ساده می توان گفت که استفاده ترایاک در بردهای الکترونیکی مانند رله به عنوان سوئیچ یا کلید کاربرد فراوانی دارد که پس از ورود ولتاژ به آن بلافاصله بعد از فرمان آی سی میکرو ولتاژ را در مدار تخلیه کرده و باعث فعال شدن خروجی یا دستگاه مورد نظر می شود.
ترانزیستور
یکی از اساسی ترین قطعات در دنیای الکترونیک و بردهای الکتریکی، ترانزیستور ها می باشند که نقش به سزایی را در مدارها ایفا میکند. ترانزیستورها در اصل نوعی کلید هستند که ولتاژ را تنظیم میکنند. اصطلاحاً می توانند به وسیله مثبت اجازه عبور منفی و یا به وسیله منفی اجازه عبور مثبت را دهند. با توجه به نوع استفاده مورد نیاز در مدار، توسط طراحان بردهای الکترونیکی بر روی آن ها جای گذاری می شوند.
ترانزیستورها روی برد ها به سه صورت هستند که عبارتند از:
- ترانزیستور بی جی تی
- ترانزیستور ماسفت ( اف ای تی)
- ترانزیستور آی جی بی تی
ترانزیستورهای مدل آی جی بی تی به نحوی درایور ماسفت است که از یک ماسفت و یک ترانزیستور با جریان بالا تشکیل شده است. همچنین ترانزیستورهای ماسفت در دو نوع تولید می شوند که شامل کانال ان و کانال پی هستند.
سلف یا القاگر
سلف یا همان القاگر یک سیم پیچ محکم و قوی است که اکثراً به صورت سری در مدار قرار گرفته و وظیفه آن در بردهای الکترونیکی جلوگیری از هجوم اولیه جریان در مدار است. به این صورت که اگر جریان زیادی بخواهد وارد برد شود از آن جلوگیری می کند و اجازه نمی دهد که به اجزای برد الکترونیکی ما آسیبی وارد شود.
کریستال در بردهای الکترونیکی
کریستال یا همان نوسان ساز قطعه ای است که تمامی آی سی های میکرو برای فعال شدن به آن نیاز دارند، این کریستال ها در برد های الکترونیکی عمل نوسان سازی را انجام می دهد. لازم به ذکر است که آی سی های میکرو در داخل خودشان از یک کریستال درونی برخوردار هستند، اما چون بر روی بردهای متنوع با کارایی متفاوت قرار می گیرند و باید نوسان های مختلفی تولید کنند؛ لذا برای آن ها یک کریستال خارجی قرار می دهند.
مونتاژ و دمونتاژ اجزای بردهای الکترونیکی
اولین نکته در هنگام تعمیرات برد های الکترونیکی این است که باید به شکل قرار گرفتن قطعات و اجزای الکترونیکی بر روی آنها دقت کنیم و تشخیص دهیم که این قطعات به صورت دیپ بر روی مدار قرار گرفته اند یا اس ام دی. اگر قطعه به صورت دیپ بر روی مدار قرار گرفته باشد، باید از هویه و قلع کش برای برداشتن آن استفاده کنیم. به این صورت که قلع پایه ها را ذوب کرده، قطعه ی قدیمی را جدا و قطعه ی جدید را جایگزین می شود و توسط هویه پایه های قطعه را بر روی برد در محل خود متصل می کنیم.
اما اگر قطعه بکار رفته در برد از نوع اس ام دی باشد، به هیچ عنوان استفاده از هویه روش مناسبی برای برداشتن آنها نیست و این کار می تواند به قطعه و برد آسیب برساند. لذا بهترین روش برای برداشتن قطعات اس ام دی استفاده از هیتر است. این روش اینگونه است که با کمک مقداری روغن لحیم پایه های قطعه را چرب می شود تا نقطه ذوب قلع کاهش یابد و سپس با کمک هیتر قطعه برداشته می شود. در هنگام برداشتن قطعات اس ام دی دقت کنید زیرا ممکن است به قطعات کناری آسیب بزنید. برای جلوگیری از این اتفاق می توانید بر روی قطعات دیگر برد، از چسب های ضد حرارت استفاده کنید و یا قدرت پرتاب باد هیتر خود را کاهش دهید. این کار باعث می شود تا قطعات اطراف قطعه مورد نظر کنده نشوند.
نتیجه گیری
در این مقاله تلاش ما بر این بود تا اطلاعات مفیدی در مورد بردهای الکترونیکی و اجزای آن در اختیارتان بگذاریم. اما لازم به ذکر است، از آنجا که تعمیرات برد های الکترونیکی نیازمند تخصص خاص در این زمینه می باشد، در صورت نیاز به این امر بهترین کار مراجعه به تعمیرکاران مجاز و متخصص در این زمینه می باشد.
مجتمع فنی برق برگزارکننده دوره های فنی مختلف مانند دوره آموزش تعمیرات لوازم خانگی، آموزش نصب کولر گازی، آموزش نصب پکیج دیواری و غیره می باشد، تمامی دوره ها به صورت عملی، در کارگاه های مجهز و تحت نظر اساتید مجرب و متخصص برگزار می شود در صورت علاقه به فراگیری هر یک از شغل های فنی همین الان به مجتمع فنی برق مراجعه نمایید.
دیدگاه کاربران