آشنایی با مهم ترین ابزار مورد نیاز برای جوشکاری

جوشکاری (Welding) یک فرآیند کاربردی و موثر برای تعمیر، فرم دهی، ساخت و اتصال مواد و متریال فلزی به شمار می رود. در این فرآیند برای ترکیب و ذوب مواد، از دماها و حرارت های بالا استفاده می گردد. برخورداری از ابزار و وسایل مورد نیاز، از پیش شرط های اصلی برای انجام فرآیند مطلوب و بهینه جوشکاری می باشد. به عبارت دیگر، این فرآیند در پرتو تامین ابزار مورد نیاز برای جوشکاری موضوعیت و موجودیت پیدا می کند.
در این مطلب به معرفی ابزار و تجهیزات جوشکاری می‌پردازیم و کاربرد هریک از این وسایل جوشکاری را بررسی می کنیم.

آشنایی با ابزار مورد نیاز برای جوشکاری

برخی از مهمترین تجهیزات و وسایل جوشکاری عبارتند از:

1- کلاه مخصوص جوشکاری

کلاه جوشکاری، از بدیهی ترین و اصلی ترین ابزار مورد نیاز برای انواع روش های جوشکاری محسوب می شود. داشتن کلاه جوشکاری از ملزومات لازم و ضروری برای انجام این فرآیند به شمار می رود. با استفاده از این ابزار، سلامت و امنیت جوشکار تامین می شود. کلاه های تیره کننده خودکار، از کلاه های مناسب و کاربردی برای جوشکاری تلقی می‌گردند. این کلاه ها، امکان مشاهده قطعه مورد نظر را به راحتی و آسانی برای فرد جوشکار فراهم می آورند. این امر در کاهش ضریب و میزان خطاهای احتمالی کمک شایانی می نماید.

2- دستکش مخصوص جوشکاری

دستکش جوشکاری از دیگر تجهیزات و ابزار مورد نیاز برای جوشکاری قلمداد می گردد. رعایت نکات ایمنی در جوشکاری، از اصول مسجل و الزام آور این شغل محسوب می شود. دستکش مخصوص جوشکاری به علت برخورداری از ضخامت و کیفیت مناسب، امکان نگه داشتن قطعات فلزی داغ را بدون سوختن دست و برای چند ثانیه، فراهم می سازد. دستکش های جوشکاری در برابر سوراخ شدگی و پارگی، از دوام و مقاومت بالایی بهره مند هستند. قابلیت ضد لغزش، کیفیت بالا و ساختار قوی و انعطاف پذیر، از دیگر مشخصات این محصول می باشد.

3- عینک ایمنی

از دیگر تجهیزات مورد نیاز برای جوشکاری، می توان به عینک ایمنی، اشاره نمود. عینک ایمنی برای حفاظت و جلوگیری از وارد شدن آسیب به چشم ها، از درجه اهمیت بسیار بالایی برخوردار می باشد. تولید جرقه در هنگام جوشکاری، اجتناب ناپذیر می باشد. برخورد جرقه ها با چشم، می تواند مشکلات جدی برای فرد ایجاد کند. با استفاده از عینک ایمنی، از بروز این اتفاقات جلوگیری می شود.

4- انبر یا گیره جوشکاری

گیره ها یا انبرهای جوشکاری، از دیگر وسایل و لوازم ضروری برای انجام این فرآیند تلقی می گردند. گیره جوشکاری از ابزارهای پرکاربرد به حساب می آید. محکم نگه داشتن فلز یا قطعات کار در محل مورد نظر، از مهم ترین وظایف گیره های جوشکاری محسوب می شود. با استفاده از این وسیله، قابلیت تنظیم فلز در زوایای خاص، به راحتی امکان پذیر می گردد.

5- رگلاتور

رگلاتور را می توان از پرکاربردترین و در عین حال مهم ترین انواع ابزارهای جوشکاری برشمرد. این وسیله برای کاهش فشار کپسول جوشکاری، بسیار کاربرد دارد. کپسول های اکسیژن از فشار گازی حدود 150 اتمسفر برخوردار می باشند. رگلاتور به منظور کاهش و تنظیم فشار مورد نیاز برای انجام مطلوب عملیات جوشکاری مورد استفاده واقع می شود. رگلاتورها از نظر ساختار مکانیکی در دو دسته رگلاتور انژکتور و سوپاپی طبقه بندی می شوند. این وسایل از ابزارهای کاربردی برای جوشکاری ساختمان به شمار می روند. همچنین، ساختار این محصول از جنس برنج ساخته شده است.

 

6- الکترودها

از دیگر ابزار مورد نیاز برای جوشکاری می توان الکترودها را نام برد. الکترودها برای جوشکاری ساختمان در طیف وسیع و گسترده ای مورد استفاده قرار می گیرند. الکترودها با ابعاد و ضخامت های متفاوتی تولید می شوند. مناسب است که برای انجام مطلوب فرآیند جوشکاری، از الکترودهای دارای جنس مرغوب و باکیفیت استفاده گردد.

این ابزارها مطابق با استانداردهای مختلفی نظیر BS، DS، ISO2560 و AWS، ساخته می شوند. استانداردهای AWS و DIN، از رایج ترین و مهم ترین استانداردها برای تولید و ساخت الکترودها قلمداد می گردند. ضمنا، سطح الکترود با یک لایه مخصوص پوشش داده شده است. این لایه روکش با عنوان پوشش فلاکس شناخته می شود. الکترودهای سلولزی، پودر آهنی، اسیدی و قلیایی، اکسیدی و الکترود آز بست، از انواع مختلف این محصولات به شمار می آیند.

7- مشعل های مخصوص جوشکاری

مشعل های جوشکاری، از دیگر ابزارهای کاربردی و مورد نیاز برای اجرای این فرآیند می باشند. تنظیم و کنترل گاز سوخت رسان و رساندن گاز اکسیژن با سرعت بالا، از کارکردهای مهم این وسیله است. مشعل انژکتور و مشعل فشار مساوی، از مدل های رایج و متداول این مدل از ابزارهای جوشکاری می باشند. همچنین، تنظیم اختلاط اکسیژن یا گاز سوخت به میزان معین را می توان از مهم ترین وظایف مشعل های جوشکاری دانست.

8- لباس حفاظتی

لباس کار یا حفاظتی، از دیگر وسایل و ابزار مورد نیاز برای جوشکاری به حساب می آید. جوشکاری در ردیف مشاغل سخت و پرخطر دسته بندی می شود. این فرآیند با مواد آتش ساز و حرارت و گرما، ارتباط مستقیم دارد. هرگونه بی احتیاطی در هنگام جوشکاری، می تواند خطرات جدی، خطرناک و ناخوشایندی را رقم بزند. استفاده از لباس کار، ضمن به حداقل رساندن خطرات احتمالی، جوشکاران را از بروز آسیب های جدی مصون نگه می دارد. این لباس ها غالبا از جنس چرم تهیه شده و دارای بخش های مختلفی مانند پیش بند، آستین و دستکش هستند.

9- سنگ فرز

سنگ فرز از تجهیزات پرکاربرد در صنایع مختلف تلقی می گردد. انجام فرآیند جوشکاری، از کاربردهای مهم این وسیله می باشد. به منظور هموار و مسطح کردن محل جوشکاری و تراشیدن براده های اضافی و ایجاد سطوحی صاف و مرتب، از سنگ فرز استفاده می گردد. در حوزه جوشکاری ساختمان، این وسیله در زمره ابزارهای مهم و حائز اهمیت تلقی می شود. برای صیقلی و هموار کردن و حذف اثرات جوش، سنگ فرز بسیار کاربرد دارد.

10- کپسول آتش نشانی

کپسول آتش نشانی در هنگام بروز حوادث غیر مترقبه و غیر قابل پیش بینی، به جوشکاران کمک شایانی می نماید. کپسول های آتش نشانی، در هنگام بروز خطرات و اتفاقات ناگوار، مانع از بروز خسارت های جدی و قابل توجه می‌شوند. در بسیاری از پروژه های ساختمانی بدون داشتن کپسول آتش نشانی، اجازه کار به جوشکار داده نمی‌شود. این امر اهمیت و ضرورت این وسیله را نشان می دهد.

11. دستگاه جوش: مهمترین تجهیزات جوشکاری

دستگاه های جوشکاری موتورهای الکتریکی هستند که در طول زمان و با پیشرفت تکنولوژی دستخوش تغییراتی شده اند. این وسیله به عنوان مهمترین ابزار جوشکاری، منبع تغذیه دستگاه های جوشکاری جریان متناوب AC یا جریان مستقیم است.

موتورهای الکتریکی انواع مختلفی دارند که عبارتند از: بنزینی، دیزلی، گازوئیلی و غیره. قدرت خروجی این دستگاه ها متفاوت است. برای انتخاب دستگاه الکتروموتور مناسب باید به عوامل مختلفی مانند جریان مصرفی دستگاه جوش، توان ثابت و اسمی الکتروموتور توجه کرد.
برخی از انواع دستگاه جوشکاری عبارتند از:

دستگاه جوش ترنسفورماتور 

ساده ترین نوع ژنراتور ترانسفورماتور است که برای افزایش یا کاهش ولتاژ استفاده می شود. دستگاه های جوش به دو دسته ساده و پیچیده تقسیم می شوند. انواع پیچیده ترانسفورماتورها از فناوری هایی مانند کنترلرهای کامپیوتری IGBT یا CNC استفاده می کنند. صدای ترانسفورماتورها کم است اما چیزی که قابل توجه است این است که هنگام جوشکاری جرقه های زیادی تولید می کنند.

دستگاه جوش ژنراتور الکتریکی 

دینام جوش در ژنراتورهای الکتریکی کاربرد دارد. این دستگاه های جوشکاری از جریان الکتریکی مستقیم استفاده می کنند. هزینه های نگهداری و تعمیر، سنگینی و حجم این دستگاه ها باعث شده است که استقبال خوبی از آنها نشود.

دستگاه جوش احتراقی

در این نوع ژنراتورها از بنزین و گازوئیل برای تامین سوخت استفاده می شود. این مهم ترین تفاوت بین دستگاه های جوشکاری احتراقی و الکتریکی است. ژنراتورهای سوخت سنگین و پر سر و صدا هستند و فقط در برخی پروژه های خاص مورد استفاده قرار می گیرند.

دستگاه جوش رکتی فایر 

این دستگاه‌های جوش، جریان‌های متناوب را به جریان مستقیم تبدیل می‌کنند و برای چندین کاربر قابل استفاده هستند. ژنراتورهای یکسو کننده در جوشکاری الکترود دستی، جوشکاری گاز محافظ، جوشکاری گل میخ و جوشکاری پودری استفاده می شود. یکی از مزایای کار با یکسو کننده این است که کیفیت جوش با آن بالا است. همچنین می توان گفت حتی بدون برق شهری و در شرایط سخت مانند برخی پروژه های صنعتی قابل استفاده است. یکی از معایب دستگاه جوش رکتی فایر وزن زیاد آن است.

دستگاه جوش اینورتر 

دستگاه های جوش اینورتر جزء پیشرفته ترین انواع دستگاه های جوش هستند. این ژنراتورها با فناوری های IGBT و MOSFET ساخته شده اند. که صدای بسیار کمی تولید می کنند و کیفیت و سرعت بالای جوشکاری با این دستگاه ها مورد توجه بسیاری از جوشکاران و صنایع قرار گرفته است. لازم به ذکر است که به دلیل استفاده از فناوری های پیچیده در آن، تعمیر این دستگاه دشوارتر از انواع دیگر است.

ماسک جوشکاری، ابزار حکاکی، فشارسنج، تراز، متر و دستگاه برش پلاسما، از دیگر ابزار مورد نیاز برای جوشکاری به شمار می روند.

در این مطلب به بررسی مهم ترین ابزار لازم برای جوشکاری پرداختیم. در صورتی که از علاقه مندان به جوشکاری هستید توصیه می کنیم در دوره آموزش جوشکاری آموزشگاه فنی برق ثبت نام نمایید.