وظیفه ترموستات خودرو چیست؟

یکی از اجزا مهم سیستم خنک کننده خودرو که نقش بسزایی جهت کاهش و کنترل دما موتور ایفا می کند، ترموستات می باشد که قطعه ای کوچک به شمار رفته و بین موتور و رادیاتور خودرو قرار دارد و وظیفه اصلی آن کنترل دمای حرارت موتور می باشد.

همان طور که ممکن است بدانید با بالا رفتن دما موتور، همان قدر میزان استهلاک و به اصطلاح میزان راندمان خودرو کاهش پیدا کرده و در طولانی مدت بر روی قسمت های رینگ و پیستون صدمه وارد خواهد شد. بنابراین کنترل دما موتور خودرو امری بسیار ضروری بوده که بایستی به درستی صورت گیرد.

جالب است بدانید، سرد بودن بیش از حد موتور خودرو نیز منجر به بالا رفتن غلظت روغن شده و فرآیند روانکاری به درستی صورت نخواهد گرفت و در نتیجه قطعات داخل موتور به مرور زمان خرد می شود. در نهایت از این رو، پی خواهیم برد که دما بیش از حد بالا و پایین موتور زیان بار بوده و با استفاده از ترموستات می توان دما موتور خودرو را به حد متناسب و ایده آل نگه داشت. در ادامه مطلب از سایت آموزشگاه فنی برق وظیفه و عملکرد ترموستات را مورد بررسی قرار می دهیم، همراه ما باشید.

نحوه عملکرد ترموستات خودرو

قبل از اینکه به نحوه عملکرد ترموستات ماشین اشاره داشته باشیم، بهتر است با انواع ترموستات خودرو آشنا شویم. به طور کلی ترموستات خودرو در دو نوع مکانیکی و برقی وجود دارند که در خودرو های مدل بالا و خارجی اکثرا از نوع برقی بهره برداری می شود.

به طور کلی در ترموستات های مکانیکی و برقی یک درجه حرارت تعریف شده است که این قطعه سعی می کند تا دمای موتور خودرو را بین درجه حرارت تعریف شده ثابت نگه دارد. میزان درجه حرارتی که معمولا برای ترموستات ها تعریف شده است بین 74 تا 88 درجه سانتی گراد می باشد.

در نوع مکانیکی ترموستات یک مایع جیوه مانندی در محفظه ای کوچک قرار دارد و با افزایش دما موتور، مایع جیوه مانند منبسط شده و با انبساط این مایع داخل سیلندر به حرکت در می آید. به عبارت دیگر هرچه سوپاپ ترموستات بیشتر باز شود بدان معنی است که همان مقدار دما موتور افزایش یافته. اما وظیفه اصلی ترموستات در زمستان ها بیشتر مورد توجه قرار می گیرد.

زمانی که موتور خودرو کاملا سرد است، ترموستات طبق وظیفه خود، مسیر آب به رادیاتور را مسدود کرده و آب موجود در سیستم خنک کننده خودرو تنها در اطراف سیلندر به چرخش در می آید. این چرخه تا زمانی که موتور گرم شود ادامه داشته و آب برای کاهش دما موتور وارد رادیاتور نخواهد شد.

در نهایت زمانی که دما موتور خودرو به میزان تعریف شده رسید، عملکرد ترموستات وارد فاز جدیدی شده و برای حفظ و ثابت نگهداشتن دما موتور، مسیر ورود آب موجود به رادیاتور باز شده تا فرایند خنک سازی صورت گیرد. بنابراین در نهایت ترموستات ماشین به صورت منظم به منظور ثابت نگه داشتن دما موتور این چرخه را به صورت مداوم انجام می دهد.

حال اگر ترموستات مسیر آب ورودی را قبل از رسیدن موتور به دما مطلوب باز کن، موتور سرد خواهد شد که این روند به صورت مداوم بودن سبب افزایش مصرف سوخت، روانکاری نامناسب خودرو به دلیل غلظت بالا روغن و در نتیجه شاهد ساییدگی و فرسودگی قطعاتی همچون سیلندرها، رینگ ها و پیستون خواهیم بود.

دلایل و علائم خرابی ترموستات ماشین

یکی از مواردی که می توان به راحتی سالم بودن ترموستات یا عدم آن را مورد تست قرار داد این است که زمانی که از بخاری ماشین استفاده می کنید، اگر باد سرد از پنل مواجه شدید، بدان معنی است که ترموستات به صورت کامل قفل نشده و مسیر آب سیستم خنک کننده کاملا باز است.

همان طور که در ابتدا گفته شد سرد بودن موتور خودرو نیز سبب بالا رفتن غلظت روغن می شود که در نتیجه منجر به ساییدگی قطعات موتور خواهد شد. مورد بعدی که می توان نشان دهنده خرابی ترموستات باشد، بالا رفتن آمپر حرارت موتور است.

در این شرایط ممکن است ترموستات ماشین به اصطلاح قفل کرده باشد که سبب مسدود شدن مسیر آب موجود در سیستم خنک کننده خواهد شد. اگر حین استارت شاهد بالا رفتن تدریجی دما موتور هستید، ممکن است ترموستات خودرو معیوب شده و مسیر آب را مسدود کرده باشد. بنابراین یکی از موارد مهم که حین جوش آوردن موتور بایستی به آن توجه داشته باشید، کسب اطمینان از سالم بودن ترموستات است.

در نهایت آخرین دلایل خرابی ترموستات مرتبط با درپوش آن می باشد. همان طور که ممکن است بدانید درپوش های ترموستات از انواع مختلفی همچون فلزی، آلومینیومی و پلاستیکی وجود دارد که در نوع پلاستیکی به دلیل بالا رفتن حرارت ترموستات، درپوش به اصطلاح ذوب شده یا به دلیل محکم بسته شدن درپوش بر روی ترموستات، شاهد نشتی آب از این قسمت هستیم.

محل قرار گرفتن ترموستات بر روی موتور ماشین

محل قرار گرفتن ترموستات در خودرو های قدیمی معمولا در بخش خروجی موتور قرار دارد که این امر سبب می شود تا خروجی و ورودی آب به طور کامل توسط ترموستات کنترل نشود و دمای موتور همواره دچار نوسان است. اما در خودرو های جدید، ترموستات در محل ورودی موتور واقع شده است تا بتواند به طور کامل ورودی و خروجی مسیر آب سیستم خنک کننده را کنترل کند.

سخن آخر

ترموستات یکی از اجزا مهم در سیستم خنک کننده خودرو به شمار می رود که وظیفه کنترل و ثابت نگه داشتن دما خودرو را بر عهده دارد. برخلاف برخی از افراد که به این باورند دما موتور هر چه کمتر باشد، بهتر است. این طرز فکر کاملا اشتباه بوده و دمای بسیار بالا و بسیار پایین موجب افزایش استهلاک خودرو شده و در طولانی مدت سبب صدمه های جدی خواهد شد.

از این رو اگر همیشه با جوش آوردن موتور خودرو یا نوسان دما در درجه آمپر مواجه هستید، بهتر است برای تشخیص منشاء مشکل هر چه زودتر اقدام کنید.