علائم و علت خرابی انگشتی موتور یا اسبک چیست؟

انگشتی یا اسبک موتور یکی از اجزا مهم ماشین به شمار رفته که نقش بسزایی را در عملکرد صحیح موتور ایفا می کند. انگشتی موتور در قسمت بالا تنه موتور، در بالای سر سیلندر قرار دارد و برای دسترسی به آن کافی است، درپوش سوپاپ را برداشته و با توجه به 16 یا 8 سوپاپ بودن موتور خودرو شما، تعداد اسبک ها معین شده است. در ادامه مطلب از سایت مجتمع فنی برق به نحوه عملکرد، علت و علائم خرابی اسبک خودرو می پردازیم، همراه ما باشید.

عملکرد انگشتی یا اسبک موتور خودرو

همان طور که در ابتدا به آن اشاره کردیم، انگشتی موتور به عنوان اسبک نیز شناخته می شود و وظیفه باز کردن سوپاپ دود و هوا را بر عهده دارد که قدرت این کار را از قطعه ای به نام میل سوپاپ دریافت می کنند. علاوه بر این مورد، انگشتی ها در دو نوع مکانیکی و هیدرولیکی وجود دارند که برای تنظیم انگشتی موتور مکانیکی بایستی به صورت دستی توسط مکانیک کار صورت گیرد اما برای تنظیم اسبک هیدرولیکی نیازی به معین کردن تنظیمات به صورت دستی نبوده و توسط فشار روغن موتور، خودکار اسبک های هیدرولیکی تنظیم می شوند.

نحوه عملکرد اسبک خودرو نیز همچون اهرم است که میان ساق سوپاپ و بادامک واقع شده و وظیفه تبدیل کردن حرکت چرخشی و گردان میل بادامک به حرکت ضربه های چکشی شکل بر روی سوپاپ را بر عهده دارد. علاوه بر موارد گفته شده، در نوع مکانیکی اسبک موتور به دو گونه تخت و غلتکی وجود دارد که نوع غلتکی استهلاک کمتری نسبت به نوع اسبک تخت دارد و به ندرت خراب و معیوب می شود.

این در حالی است که اسبک های تخت دارای استهلاک بالا و خرابی های متعددی همچون ساییدگی هستند. در نهایت در مدل های مکانیکی اسبک، اگر فیلر بیش از اندازه سفت باشد، سبب معیوب شدن کله گی سوپاپ یا اسبک شده که در نتیجه عمل باز کردن سوپاپ دود و هوا مختل خواهد شد.

علت خرابی اسبک های موتور

یکی از مباحث به ویژه مهم در آموزش مکانیک خودرو های داخلی که معمولا از اسبک های تخت و مکانیکی استفاده می کنند، تعمیر، تعویض و عیب یابی انگشتی موتور می باشد. همان طور که در ابتدا گفته شد انگشتی ها یا اسبک ها قطعات بسیار مهم به شمار رفته و حین استارت خوردن ماشین بدون وقفه در حال فعالیت هستند و همین امر سبب می شود تا احتمال ساییدگی یا خراب شدن آنها بالا رود.

ساییدگی یا لب پر شدن اسبک

همان گونه که در ابتدا به آن پرداختیم، اسبک های مکانیکی مخصوصا از نوع تخت به دلیل فعالیت مداوم در مرور زمان ترک خورده و بایستی جهت تعویض آن اقدام نمایید.

خرد شدن نوک انگشتی

زمانی که فیلر یا شیر اسبک بسیار سفت بسته شده باشد، به مرور زمان سبب خرد شدن یا به اصطلاح کچل شدن سر اسبک شده که می تواند مشکلات زیادی را برای خودرو به ارمغان بیاورد. حال ممکن است این سوال برای شما مطرح شود که دلیل کچل شدن سر اسبک چیست؟ این امر می تواند به علت لق بودن بیش از حد اسبک و سوپاپ دانست که منجر می شود تا روغن به اندازه کافی بین اسبک و سر سوپاپ نرسد.

مواردی که گفته شد همگی از علت خرابی اسبک های مکانیکی می باشد اما چه عللی سبب خراب شدن اسبک های هیدرولیک می شود؟ استفاده از روغن های بی کیفیت و یا تعویض دیر هنگام روغن موتور می تواند سبب خرد شدن سر اسبک شود.

صدای خرابی انگشتی

صدای خرابی انگشتی، که به آن صدای تقه زدن یا تق تق سوپاپ نیز گفته می شود، صدایی ناخوشایند است که از موتور خودرو به گوش می رسد. این صدا می تواند ناشی از خرابی یا فرسودگی قطعات مختلفی در سیستم سوپاپ موتور باشد، از جمله:

• انگشتی موتور: انگشتی موتور (Rocker Arm) قطعه ای است که حرکت میل سوپاپ را به سوپاپ ها منتقل می کند. خرابی یا فرسودگی انگشتی می تواند باعث ایجاد صدای تق تق در موتور شود.
• بلبرینگ انگشتی: بلبرینگ انگشتی در داخل انگشتی قرار دارد و به حرکت روان آن کمک می کند. فرسودگی یا خرابی بلبرینگ می تواند باعث ایجاد صدای جیرجیر یا تق تق در موتور شود.
• سوپاپ ها: سوپاپ ها قطعاتی هستند که مسیر ورود و خروج مخلوط هوا و سوخت به داخل محفظه احتراق را کنترل می کنند. فرسودگی یا خرابی سوپاپ ها می تواند باعث ایجاد صدای تق تق در موتور شود.
• راهنمای سوپاپ: راهنمای سوپاپ (Valve Guide) قطعه ای است که سوپاپ را در جای خود نگه می دارد و به حرکت روان آن کمک می کند. فرسودگی یا خرابی راهنمای سوپاپ می تواند باعث ایجاد صدای تق تق در موتور شود.
• فنر سوپاپ: فنر سوپاپ سوپاپ را در جای خود نگه می دارد و به بسته شدن کامل آن کمک می کند. ضعف یا شکستن فنر سوپاپ می تواند باعث ایجاد صدای تق تق در موتور شود.

چگونه خراب شدن اسبک موتور را تشخیص دهیم؟

سالم بودن و عملکرد صحیح اسبک ها برای افزایش راندمان موتور و کاهش مصرف سوخت بسیار حیاتی بوده و در صورت خرابی آن بایستی هر چه سریع تر نزد مکانیک کار خودرو مراجعه کنید. حال ممکن است این سوال برای شما مطرح شود که چگونه می توان خرابی اسبک موتور را تشخیص داد؟

در جواب بایستی گفت که اگر انگشتی موتور ها در دچار خوردگی یا ساییدگی شود، صدا های ناهنجاری از موتور تولید شده که خبر از خراب بودن اسبک ها می دهد. همچنین در برخی از موارد ممکن است خرابی انگشتی ماشین با کاهش فشار روغن و روغن ریزی همراه باشد.

علائم خرابی انگشتی پراید

انگشتی یا اسبک پراید یکی از قطعات مهم در موتور این خودرو است که وظیفه انتقال حرکت میل بادامک به سوپاپ ها را بر عهده دارد. خرابی این قطعه می تواند منجر به مشکلات مختلفی در عملکرد موتور شود.

در اینجا به برخی از علائم خرابی انگشتی پراید اشاره می کنیم:

1. صدای تق تق یا تق تق از موتور: این صدا به دلیل لقی انگشتی و برخورد آن با سایر قطعات موتور ایجاد می شود.
2. کاهش قدرت و شتاب خودرو: هنگامی که انگشتی خراب می شود، سوپاپ ها به درستی باز و بسته نمی شوند و این امر باعث کاهش قدرت و شتاب خودرو می شود.
3. افزایش مصرف سوخت: خرابی انگشتی می تواند منجر به نشت گاز از موتور و افزایش مصرف سوخت شود.
4. دود کردن بیش از حد: اگر انگشتی به طور کامل از کار افتاده باشد، ممکن است دود آبی یا سفید از اگزوز خودرو خارج شود.
5. مشکل در روشن شدن خودرو: در برخی موارد، خرابی شدید انگشتی می تواند باعث مشکل در روشن شدن خودرو شود.

سخن آخر

در نهایت همان طور که مطالعه کردید، خرابی انگشتی خودرو می تواند علاوه بر کاهش راندمان موتور، سبب روغن ریزی و در برخی از موارد منجر به افزایش مصرف سوخت ماشین می شود که معمولا در قسمت بالا سوپاپ خودرو سر و صدا شدیدی ایجاد می شود. البته بایستی گفته شود که خرابی اسبک مخصوصا نوع هیدرولیک آن بسیار نادر بوده اما اگر متوجه سر و صدا شدیدی حین رانندگی از قسمت سوپاپ شده اید، در اسرع وقت به تعمیرگاه مراجعه نمایید ممکن است اسبک دچار ترک خوردگی شده باشد.