تجهیزات تابلو برق صنعتی فشار ضعیف شامل چه مواردی می باشد؟

تابلو برق فشار ضعیف نخستین و مهم ترین مرحله برای طراحی و اجرای هر پروژه در حوزه برق صنعتی می باشد. تاکنون به تابلو برق های منزل خود دقت کرده اید؟ این که تابلوها دارای چه تجهیزاتی هستند و چه شکل ظاهری دارند؟ تابلو برق ها محفظه های فلزی و غیر فلزی هستند، که به منظور محافظت از تجهیزات الکترونیکی مورد استفاده قرار می گیرند. تابلوهای برق از نظر ولتاژ به سه دسته ی تابلو برق فشار ضعیف LV، تابلو برق فشار متوسط MV و تابلو برق فشار قوی HV تقسیم می شوند. برای آشنایی بیشتر با تابلوهای LV و MV مقاله تابلوهای MV و LV را مطالعه نمایید.

تابلو برق فشار ضعیف چیست؟

معمولا تابلو برق فشار ضعیف در ابعادی وسیع تر از تابلو برق های خانگی ساخته می شوند. این تابلوها تجهیزات متعددی دارند که در این مطلب به آن ها خواهیم پرداخت. 

اگر بخواهیم تابلوها را به چیزی تشبیه کنیم، می توانیم بگوییم این تابلوها همچون قفسه هایی هستند که درونشان شهری متفاوت شکل گرفته است. شهری با هزاران رنگ و تنوع بسیار. هر یک از تجهیزاتی که درون این تابلوها به کار می رود، همچون عضوی ویژه در یک جامعه مشغول به کار هستند.

هر یک از این تابلو برق ها تجهیزاتی را در خود جای می دهند. تجهیزاتی که تابلوهای فشار قوی در خود جای میدهند، با تجهیزاتی که تابلوهای فشار ضعیف متفاوت هستند.

ولتاژ تابلوهای برق فشار ضعیف تا 1000 ولت می باشد، ولتاژ تابلوهای فشار متوسط از 1000 ولت تا 63000 ولت و تابلوهای فشار قوی از 63000 ولت تا 400000 ولت است.

از تابلوهای برق معمولا در ایستگاه های مبدل، ایستگاه های برق، پالایشگاه ها، ساختمان های تجاری،کارخانه ها و … استفاده می شود. اگر قصد دارید در زمینه ی تولید تابلوهای برق شروع به فعالیت نمایید، باید دوره آموزش طراحی تابلو برق را بگذرانید. 

این دوره ها از طرف سازمان فنی و حرفه ای برای کارآموزان برگزار می گردند. شما پس از گذراندن دوره آموزش طراحی تابلو برق می توانید اقدام به دریافت مدرک نمایید.

نکته ی جالب توجه این است که تمام تجهیزات تابلوهای برق از نظر فعالیتی به یکی دیگر وابسته می باشند. مثلا اگر در یک تابلو برق کابل وجود نداشته باشد، یا تابلویی بدون محافظ کنتاکتور ساخته شده باشد، بدون شک این تابلو دچار مشکل خواهد شد و به درستی فعالیت نخواهد داشت.

انواع تابلو برق صنعتی فشار ضعیف و ویژگی های آن ها

انواع مختلفی از تابلو برق فشار ضعیف ساخته می شوند. تابلو برق ها در دسته بندی های مختلفی قرار می گیرند.

تابلوهای برق فشار ضعیف را از نظر ساختمانی به 4 نوع مختلف تقسیم می شوند:

تابلوهای ایستاده، تابلوهای میزی، تابلوهای رک و تابلوهای دیواری.

انواع تابلو برق فشار ضعیف را بر اساس کاربرد آن ها در 6 دسته قرار می دهند:

– تابلو برق اصلی: تغذیه کننده کل سیستم.

– تابلو برق ساب یا زیر دستی: توزیع کننده انرژی به قسمت های مختلف.

– تابلوهای برق DB: کار روشنایی فضا.

– تابلو برق واسطه ای یا کنترلی مانند PLC ها: نگه داری، عیب یابی، کنترل و نظارت پیوسته بر مکان ها و صنایع حساس و مهم.

– تابلو های برق خازنی یکی دیگر از تابلو برق های فشار ضعیف: اصلاح ضریب قدرت و همچنین حذف کردن اثر سیتم های القایی و موتورها.

– دسته ای دیگر از تابلوهای برق فشار ضعیف، تابلو برق MCC: به منظور حفاظت و کنترل در برخی از صنایع و کارخانجات.

– تابلو برق کشویی: محفظه ای برای قرارگیری فیوزها و انجام هر چه سریع تر عملیات تعمیر.

درست است که همه ی این تابلوها، تابلوهای برق هستند، اما دلیل بر این نیست که کارکرد و تجهیزات آنها نیز یکی باشد. هر یک از این تابلوهای برق دارای کاربرد و ساختمانی متفاوت است.

مثلا تابلوهای ایستاده جزء تابلوهایی به شمار می روند که از جلو به راحتی می توان به آن ها دسترسی داشت. این تابلوها معمولا بر روی دیوارها نصب می شوند تا در دسترس باشند.

تجهیزات تابلوهای برق فشار ضعیف چیست؟

تجهیزاتی که در تابلوهای برق فشار ضعیف به کار میروند عبارتند از: انواع کنتاکتورها، ترانس ها، کلیدهای نشتی جریان، بی متال سه فاز و تک فاز، کلید اتوماتیک mcb و mccb، کلید mpcb، انواع فیوزها، کلید فیوز، انواع کلید گردان، کلید ولت متر، ریل، شینه یا باسبار، ترمینال، گلند، شینه نول، مقره، لامپ سیگنال و وایرشو و کابلشو.

تک تک این تجهیزاتی که در تابلوهای برق به کار می روند، کاربرد خاصی دارند. این که شخصی بخواهد اقدام به ساخت تابلوهای برق نماید، ابتدا باید تجهیزات تابلو برق را بشناسد. آشنایی با موضوعاتی مانند ویژگی های هر یک از تجهیزات و کاربردهای آن ها از جمله اطلاعات مهمی هستند که در زمان ساخت تابلو برق باید از آن ها مطلع بود.

انواع فیوزها در تابلو برق: می توانیم به صراحت بیان کنیم که فیوزها یکی از مهمترین تجهیزات تابلو برق ها به شمار می روند. فیوزها معمولا زمانی مورد استفاده قرار می گیرند که جریان برق بیش از حد مجاز باشد، در این حال جریان مدار را قطع می کنند. فیوزها در اصل رشته سیم هایی هستند که وقتی با اضافه بار مواجه می شوند، می شکنند یا ذوب می شوند. استفاده از این تجهیزات در تمام تابلوهای برق ضروری است.

کلید اتوماتیک MCB: این کلیدها نیز همچون فیوزها زمانی که شبکه با بار اضافه روبرو می شود، اقدام به قطع برق می نماید. اما نکته ی تمایز کلیدهای ام سی بی با فیوزها در حساسیت بالای این کلیدها نسبت به فیوزها می باشد. از طرفی استفاده از کلیدهای ام سی بی نسبت به فیوزها قابل اعتماد تر بوده عملکردی حرارتی یا مغناطیسی – حرارتی دارند.

کنتاکتور: کنتاکتور به نوعی عامل قطعی و اتصال مدار فرمان، از راه دور است. اما وظیفه ی کنتاکتور چه می باشد؟ کنتاکتور وظیفه دارد تا تمام دستگاه های تک فاز و سه فازه و وسایل برقی موجود در صنعت را توسط کنتاکتور قطع و وصل نماید.

کنترل فاز سه فاز دیجیتال: یکی دیگر از تجهیزات برق فشار ضعیف که نقش حفاظتی دارد،  کنترل فاز سه فاز دیجیتال می باشد. این کنترل فازها حفاظت از الکتروموتورها را بر عهده دارند.

بی متال های تکفاز و سه فاز: یکی دیگر از تجهیزات مورد استفاده در تابلوهای برق فشار ضعیف، بی متال ها هستند. این تجهیزات در تابلوهای برق، به عنوان یک سیستم حفاظتی برای موتورهای سه فاز در برابر بار اضافی که ولتاژ کمی دارند عمل می کنند. بی متال ها معمولا از دو فلز که جنس های مختلفی دارند تشکیل می شوند. 

زمانی که گرمایی بیش از حد استاندارد در مدار ایجاد شود، یکی از فلزها بیشتر از دیگری خم خواهد شد. این امر سبب قطع جریان برق در تابلوهای برق می گردد.

کلیدهای MPCB:این کلید ها را می توانیم نوع خاصی از قطعه های الکترونیکی به شمار آوریم. این کلیدها در دو نوع حفاظت در برابر خطا ( مغناطیسی) و حفاظت در برابر اضافه بار( الکترونیکی) مورد استفاده قرار می گیرند. این کلیدها در هر تابلو ی برق نقشی متفاوت دارند. به نوعی منبع الکتریسیته ایمنی برای موتور نیز فراهم می کنند. برخی از این منبع ها را می توانیم حفاظت در برابر اضافه بار، نمایش هشدار خطا، اتصال خودکار مجددا، حفاظت در برابر عدم تعادل فازها و یا افت فازها و… بیان نماییم.

شستی دوبل: شستی ها یک از تجهیزاتی می باشند که در تابلوهای برق جهت راه اندازی و قطع کردن موتور استفاده می شوند. حال اگر شستی موجود در تابلو برق دوبل باشه، هر دو عمل اتصال و قطعی را انجام می دهد.

لیمیت سوئیچ: لیمیت سوئیچ ها که در تابلوهای برق نصب می شوند، به نوعی یک قفل ایمنی هستند که برای کنترل سیستم دستگاه مورد استفاده قرار می کنند. 

میکرو سوییچ: میکروسوئیچ ها در واقع ساده ترین عضو در میان تجهیزات تابلوهای برق می باشد. این وسیله برای قطع و وصل کردن جریان برق در مدارهای الکترونیکی مورد استفاده قرار می گیرد.

تایمرها و تایم سوییچ ها: تایمرها یا تایم سوئیچ ها که در تابلوهای صنعتی به کار می روند، وظیفه کنترل مدار را بر عهده دارند. یا به نوعی می توانیم بگوییم زمان را میان دو عملکرد مدارهای فرمان تنظیم می کنند.

ساعت فرمان هفتگی: این ساعت ها به نوعی خاموش روشن کن های ساعتی هستند که بر روی تابلوهای برق نصب می شوند. با استفاده از این ساعت ها می توان سیستم را برای یک دوره ی روزانه یا هفتگی کنترل نمود.

تایمر استارت مجدد: این تایمرها زمانی که سیستم برق قطع و مجددا وصل می شود، برای محافظت و ایمنی دستگاه به کار می روند.

محافظ ولتاژ: زمانی که ولتاژ برق بیش از حد باشد. محافظ های ولتاژ الکتریسیته ی اضافی را منحرف نموده و توسط سیم اتصال به زمین باز می گردانند.

کنترل بار: این دستگاه ها که بر روی تابلوهای برق نصب می شوند، وطیفه دارند اضافه بار موجود در موتورهای الکتریکی را از جریان مدار قطع کنند. به نوعی جایگزینی مناسب برای بی متال ها می باشند.

فلوتر الکترونیکی: فلوترهای الکترونیکی وظیفه دارند تا از موتور در برابر خشک کار کردن محافظت نموده، و سطح مایع را در موتورها کنترل نمایند.

ترموستات چیست: ترموستات ها معمولا جزء تجهیزات کوچکی به شمار می روند که دمای حرارتی دستگاه را با دمای عملکردی آن در یک راستا قرار می دهند.

سنسور چیست: سنسورها در واقع همان حسگرهایی هستند که در تابلوهای برق صنعتی نصب می شوند. این سنسورها کمیت های فیزیکی را به کمیت های الکتریکی تبدیل می کنند؛ کمیت هایی همچون حرارت، رطوبت، فشار و… .

انواع سنسور: سنسورها در اصل به دودسته تماسی و غیر تماسی تقسیم می شوند. اما سنسورهایی که در تابلوهای صنعتی مورد استفاده قرار می گیرند بسیار متنوع می باشند. از جمله سنسورهای خازنی، سنسورهای نوری، سنسورهای القایی و… . 

شمارنده دیجیتال چیست: کانتر یا شمارنده ی دیجیتال که در تابلو برق صنعتی نصب می شوند، وظیفه دارند تا تعداد دفعاتی که دستگاه یک فرایندی را انجام می دهد، نمایش داده و ذخیره کنند.

علاوه بر موارد یاد شده در تابلو برق فشار ضعیف تجهیزات دیگری نیز مورد استفاده قرار می گیرند. همه ی این تجهیزات در تابلوهای برق مهم هستند. از طرفی نیز کاربردهای مختلفی دارند.

مقاله ای که خواندید از دسته مقالات برق صنعتی از وبلاگ فنی برق بود. در صورتی که تمایل دارید نصب تابلو برق را به صورت کامل فرا گیرید می توانید در دوره آموزش تابلو برق آموزشگاه فنی برق شرکت کنید.